Είναι οι «διακοπές» ένας ακόμα συλλογικός ψυχαναγκασμός;

Είναι οι «διακοπές» ένας ακόμα συλλογικός ψυχαναγκασμός;
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΡΗΓΟΠΟΥΛΟΣ
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Κ της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ 20-8-2017

Αν ανήκετε στους αδειούχους του Ιουλίου, θα έχετε ήδη αντιμετωπίσει το αμήχανο, συγκαταβατικό, ελαφρώς στεναχωρημένο βλέμμα όσων συναδέλφων και φίλων θα σας κάνουν τουλάχιστον μία φορά μέσα στον Αύγουστο την αναπόφευκτη ερώτηση: «Και τώρα, τι; Τέλος οι διακοπές;».

Εκεί έχετε δύο επιλογές: ή να αποδεχθείτε μοιρολατρικά την πάγια αντίληψη ότι διακοπές ίσον παράδεισος επί της Γης και δουλειά ίσον τυραννία και, αναπόφευκτα, να «απαντήσετε» με ένα ανάλογα δυστυχισμένο ύφος. Ή να περάσετε στην αντεπίθεση, δίνοντας στον συνομιλητή σας την πραγματική διάσταση των πραγμάτων από τη δική σας σκοπιά, όποια κι αν είναι αυτή.

Αλλά το πιθανότερο είναι να μην μπείτε στον κόπο, γιατί εδώ που τα λέμε έχουμε να κάνουμε με το αντίστοιχο του ευγενικού αλλά τυπικού «όλα καλά;», που ανταλλάσσουμε μηχανικά στον ανελκυστήρα της πολυκατοικίας ή στο διάδρομο του εργασιακού μας χώρου. Όλα αυτά λέγονται τις περισσότερες φορές για να καταναλωθούν λίγα δευτερόλεπτα αναγκαστικής συμβίωσης και ουδείς σπεύδει να απαντήσει κυριολεκτικά· προς όφελος όλων φυσικά.

Υπάρχει, λοιπόν, αυτή η εντύπωση ότι όσοι φεύγουν για διακοπές είναι τρισευτυχισμένοι και όσοι επιστρέφουν από διακοπές a priori δυστυχισμένοι. Προσωπικά δεν αισθάνομαι ούτε το ένα ούτε το άλλο. Σίγουρα δεν ταυτίζομαι με την τελευταία κατηγορία· και πάντα δίνω δίκιο στο δεκάχρονο εαυτό μου που πανηγύριζε στο αυτοκίνητο της επιστροφής από τις πραγματικά ατελείωτες διακοπές της δεκαετίας του ‘80, γιατί θα επέστρεφε επιτέλους στο δωμάτιο του, στα παιχνίδια του, στα ενδιαφέροντά του και στους φίλους του.

Ένα ακλόνητο επιχείρημα υπέρ των μακρόσυρτων διακοπών είναι «ότι μόνο έτσι ξεφεύγεις πραγματικά». Καταλαβαίνω την έννοια της «απόσυρσης», αλλά στην περίπτωση των συμπατριωτών μας που συναντώ σε νησιά και άλλους παραθεριστικούς προορισμούς δε βλέπω και πολύ μεγάλη απόσυρση: κινητά, μέσα κοινωνικής δικτύωσης στο φουλ, και γενικά όλη η κουλτούρα της καφετέριας στη νιοστή. Δεν είναι ότι οι διακοπές αξιοποιούνται για κάτι πραγματικά διαφορετικό. Επίσης δεν είμαι σίγουρος αν επιθυμώ «να ξεφύγω πραγματικά». Θέλω να πω ότι (πρώτον) δεν αισθάνομαι την ανάγκη να ξεφύγω και (δεύτερον) αυτό το υποθετικό σενάριο του σβησίματος των μηχανών δε μου ακούγεται τόσο ελκυστικό: η καθημερινότητα (όσο κι αν έχουμε εκπαιδευθεί να τη συκοφαντούμε) προσφέρει ένα σχετικά καθησυχαστικό πλαίσιο υψηλής λειτουργικότητας, που τείνουμε να υποτιμάμε επειδή το θεωρούμε δεδομένο. Στις διακοπές αυτό το πλαίσιο διαταράσσεται και δεν είμαι σίγουρος ότι είμαστε όλοι τόσο καλά προετοιμασμένοι για να αντιμετωπίσουμε τα «απόνερα» μιας απορρυθμισμένης καλοκαιρινής «ρουτίνας».

Προσοχή: δεν απεχθάνομαι τις διακοπές. Βρίσκω λίγο ενοχλητική την εξιδανίκευσή τους και τη συλλογική άρνηση της ελληνικής κοινωνίας να δεχθεί ότι η καθημερινότητα μπορεί να προσφέρει εξίσου μεγάλες ευκαιρίες και απολαύσεις. Πιστεύω ότι υπάρχει ένας εξαρχής λανθασμένος «προγραμματισμός», έτσι ώστε να δίνουμε υπερβολικά μεγάλο βάρος στις «αποδράσεις», στα «τριήμερα» και γενικά στις πάσης φύσεως «διακοπές» και να ξεχνάμε ότι το βασικό «παιχνίδι» παίζεται στο «κάθε μέρα». Ίσως γιατί έχουμε αποδεχθεί σιωπηλά ότι το «κάθε μέρα» είναι «αυτό και δεν αλλάζει», με αποτέλεσμα όλες οι ματαιωμένες προσδοκίες μιας όχι και τόσο ικανοποιητικής καθημερινότητας να μεταφέρονται στριμωγμένες στις λίγες ημέρες των διακοπών.

Εξυπακούεται ότι επιστρέφοντας πίσω είμαστε όλοι «ανανεωμένοι» και «φρέσκοι». Και μπορεί να μη λέμε όλοι ψέματα, αλλά σίγουρα δε λέμε και όλη την αλήθεια. Το στερεότυπο είναι πολύ ισχυρό και ποιοι είμαστε εμείς να το αμφισβητήσουμε; Ακόμα κι αν «δεν περάσαμε τόσο καλά όσο περιμέναμε», αρκεί που ήμασταν μακριά από το γραφείο, από τη ζωή που αφήσαμε πίσω. Τα κεφάλια μέσα.

πηγή

Η παρακάτω φωτογραφία προστέθηκε από τον διαχειριστή