Οι αιτίες και οι επιπτώσεις των μεγάλων αυξήσεων στα τρόφιμα

Πηγή: tovima
Ημερμομηνία καταχώρησης: Apr 15 2008 at 10:50:58 AM Υπονομεύει τη σταθερότητα σε 36 χώρες η κρίση στο ψωμί και στο ρύζι
Εξεγέρσεις ανθρώπων που δεν έχουν να φάνε αναμένεται να ξεσπάσουν από την Καραϊβική ως την Απω Ανατολή

ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ. Η οργή των φτωχών έχει ξεσπάσει σε εξεγέρσεις για το ψωμί και το ρύζι. Από την Καραϊβική ως την Απω Ανατολή εκατομμύρια άνθρωποι διαμαρτύρονται επειδή δεν έχουν να φάνε. Η κρίση απειλεί με αστάθεια 36 χώρες, ανάμεσά τους την Αίγυπτο, την Ινδονησία, το Μεξικό και το Πακιστάν. Μπορεί όμως η πείνα να ρίξει κυβερνήσεις; Οι περισσότεροι αναλυτές πιστεύουν ότι ναι- αρκεί να υπάρχει μια οργανωμένη πολιτική ηγεσία η οποία να μπορεί να στρέψει τη λαϊκή οργή εναντίον ενός καθεστώτος.

Η Αϊτή φλέγεται καθώς οι εξεγέρσεις για το ρύζι γίνονται όλο και πιο βίαιες. Το αυταρχικό καθεστώς της Αιγύπτου απειλείται καθώς δεν μπορεί να εγγυηθεί πια τη σταθερότητα στις τιμές του επιδοτούμενου ψωμιού.

Οι Φιλιππίνες, το Καμερούν, η Μοζαμβίκη, το Ουζμπεκιστάν, η Υεμένη και η Ινδονησία είναι ανάμεσα στις χώρες που είδαν πρόσφατα διαδηλώσεις και εξεγέρσεις για τα τρόφιμα. Συνολικά περισσότεροι από 100 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους στις ταραχές. Ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας Ρόμπερτ Ζέλικ είπε πως οι τιμές των τροφίμων έχουν αυξηθεί κατά 80% τα τελευταία τρία χρόνια και προειδοποίησε για το ότι κοινωνικές ταραχές μπορεί να ξεσπάσουν σε 36 χώρες στον κόσμο.

Οι αναλυτές λένε ότι η κοινωνιολογία μιας εξέγερσης για το ψωμί είναι συνήθως και σχεδόν παντού η ίδια: η φτωχή πλειονότητα των πολιτών μπορεί να ανεχθεί καταπιεστικά και διεφθαρμένα καθεστώτα όταν εξασφαλίζουν τροφή για τους ίδιους και τα παιδιά τους. Αλλά όταν δεν μπορούν πια να θρέψουν τα πεινασμένα τους παιδιά, μεταμορφώνονται σε εξαγριωμένο πλήθος που δεν έχει τίποτε να χάσει.

Οταν μάλιστα η πείνα δεν οφείλε ται σε έλλειψη τροφίμων αλλά στην ακρίβεια, ο κόσμος εξαγριώνεται ακόμη περισσότερο. Και αυτό ακριβώς βλέπουμε σήμερα στο κύμα του παγκόσμιου πληθωρισμού στις τιμές των τροφίμων. «Βλέπουμε τρόφιμα στα ράφια,αλλά ο κόσμος δεν έχει λεφτά για να τα αγοράσει» όπως είπε και η Τζοσέτ Σίραν του Παγκόσμιου Προγράμματος Σίτισης του ΟΗΕ.

«Η ιδέα ότι χιλιάδες πεινασμένοι και απελπισμένοι άνθρωποι μπορεί να βγουν στους δρόμους και να ανατρέψουν ένα καθεστώς ακούγεται μάλλον γραφική μετά τον θρίαμβο του καπιταλισμού στον Ψυχρό Πόλεμο.Και όμωςμια ματιά στα πρωτοσέλιδα δείχνει ότι η αύξηση στις τιμές των τροφίμων απειλεί τη σταθερότητα πολλών κυβερνήσεων σε όλον τον κόσμο.Η ειρωνεία είναι ότι η ίδια η επιτυχία του καπιταλισμού,που υποσχέθηκε να βγάλει από τη φτώχεια εκατομμύρια ανθρώπους,είναι μία από τις αιτίες της κρίσης» γράφει ο Τόνι Κάρον στο περιοδικό «Τime». Η πείνα από μόνη της δεν αρκεί για να προκαλέσει μια επανάσταση. Για να μετατραπεί το ξέσπασμα της λαϊκής οργής σε απειλή για την καθεστηκυία τάξη χρειάζεται να υπάρχει μια οργανωμένη πολιτική ηγεσία έτοιμη να στρέψει την οργή εναντίον του κράτους.

Μπορεί οι κοινωνικές θεωρίες του Καρλ Μαρξ να έχουν πάψει πια να εμπνέουν, αλλά σε τουλάχιστον ένα σημείο αποδείχθηκαν σωστές: όταν προειδοποιούσαν ότι ο καπιταλισμός έχει την τάση να προκαλεί τις κρίσεις μέσα στο σύστημά του.

Πράγματι, η εξάπλωση του καπιταλισμού και η επιτάχυνση της εκβιομηχάνισης και της δημιουργίας πλούτου μπορεί να έχουν προκαλέσει την κρίση με τα τρόφιμα, αυξάνοντας δραματικά τον ανταγωνισμό για όλο και λιγότερα αγαθά.

Η εκβιομηχάνιση Κίνας και Ινδίας

ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ. Η ραγδαία εκβιομηχάνιση της Κίνας και της Ινδίας τις δύο τελευταίες δεκαετίες- και η συνεπακόλουθη ανάπτυξη μιας νέας μεσαίας τάξης που τείνει να αποκτήσει το μέγεθος της αμερικανικής- αύξησε υπερβολικά τη ζήτηση για πετρέλαιο.

Αυτή η ζήτηση εκτίναξε τις τιμές του πετρελαίου σε επίπεδα πενταπλάσια από αυτά των μέσων της δεκαετίας του 1990. Σε μια αλυσιδωτή αντίδραση αυξήθηκαν οι πιέσεις στις τιμές των τροφίμων, αφού αυξήθηκε το κόστος της παραγωγής και μειώθηκαν οι εκτάσεις της καλλιέργειας, εξαιτίας και της προώθησης των βιοκαυσίμων.

Επιπλέον, αυτοί οι άνθρωποι της νέας μεσαίας τάξης διατρέφονται πολύ καλύτερα από ό,τι οι γονείς τους. Αν συνυπολογίσουμε στην αύξηση της ζήτησης τις φυσικές καταστροφές, όπως είναι η ξηρασία στην Αυστραλία, καταλαβαίνουμε γιατί ακόμη και οι υπηρεσίες αρωγής του ΟΗΕ δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτή την κρίση.

«Ο λόγος για τον οποίον αξιωματούχοι όπως ο Ρόμπερτ Ζέλικ κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου είναι επειδή η κρίση με τα τρόφιμα,και οι πολιτικοί κίνδυνοι που ενέχει,δεν μπορεί να λυθεί από τις δυνάμεις της ελεύθερης αγοράς και το laissez-faire του καπιταλισμού.Ο κρατικός παρεμβατισμός υπέρ των φτωχών- τόσο ντεμοντέ στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία- μπορεί να ετοιμάζεται για τη μεγάλη επιστροφή» γράφει ο Τόνι Κάρον στο περιοδικό «Τime».

Οι πέντε αιτίες που στέλνουν τις τιμές στα ύψη

ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Μία από τις βασικές αιτίες για την κρίση των τροφίμων είναι η χρήση καλλιεργήσιμων εδαφών για την παραγωγή βιοκαυσίμων. Δεν είναι, όμως, η μοναδική. Υπάρχουν άλλες τέσσερις, οι οποίες σε συνδυασμό μεταξύ τους τινάζουν στα ύψη τις τιμές βασικών ειδών διατροφής: η αυξανόμενη ζήτηση των προϊόντων διατροφής σε μια πλουσιότερη Ασία, οι υψηλές τιμές του πετρελαίου, οι κακές καιρικές συνθήκες λόγω και της αλλαγής στο κλίμα του πλανήτη και φυσικά, όπως πάντα, η κερδοσκοπία. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, από το 2002 οι τιμές των ειδών διατροφής έχουν αυξηθεί κατά 65%. Μόνο κατά τη διάρκεια του 2007 οι τιμές των γαλακτοκομικών προϊόντων αυξήθηκαν κατά 80% και των σιτηρών κατά 42%, ενώ η τιμή του ρυζιού- του «φαγητού των φτωχών»- αυξήθηκε κατά 70%. Λόγω του αυξανόμενου πλούτου της αναδυόμενης μεσαίας τάξης της Κίνας η κατά κεφαλήν κατανάλωση κρέατος έχει αυξηθεί κατά 150% από το 1980.

Τότε το κρέας ήταν δυσεύρετο, διανεμόταν με το δελτίο και αντιστοιχούσε περίπου 1 κιλό στον καθέναν για έναν μήνα. Σήμερα ο μέσος κινέζος καταναλωτής τρώει περισσότερα από 50 κιλά κρέας τον χρόνο. Για να εκθρέψει, λοιπόν, τα εκατομμύρια των χοίρων της, η Κίνα εισάγει σιτηρά σε ευρεία κλίμακα, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι τιμές τους.

Το πετρέλαιο

Οι σύγχρονες καλλιέργειες, με τη σειρά τους, απαιτούν μεγάλη κατανάλωση ενέργειας για την παραγωγή φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων, τη λειτουργία των τρακτέρ και τη μεταφορά των τροφίμων. Οσο το πετρέλαιο παραμένει σε επίπεδα άνω των 100 δολαρίων το βαρέλι, θα αυξάνεται αναγκαστικά και το κόστος των αγροτικών προϊόντων.

Παράλληλα η Αυστραλία, που είναι η δεύτερη μεγαλύτερη χώρα σε εξαγωγές σιτηρών παγκοσμίως και υπό φυσιολογικές συνθήκες παράγει 25 εκατ. τόνους σιτηρών τον χρόνο, βιώνει πρώτη τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής: το 2006, εξαιτίας μιας πενταετούς ξηρασίας, η παραγωγή δεν ξεπέρασε τους 9,8 εκατ. τόνους.

Τέλος, υπάρχουν τα μεγάλα κερδοσκοπικά κεφάλαια και οι πολυεθνικές των τροφίμων. Από τα μεγάλα κεφάλαια, τα οποία αναζητούν κερδοφόρες τοποθετήσεις στις αγορές των σιτηρών, ως τους χονδρεμπόρους, τα σουπερμάρκετ και τον τελευταίο παντοπώλη, όλοι θέλουν να κερδίσουν. Σε έναν χρόνο τα κερδοσκοπικά κεφάλαια έχουν ανεβάσει πάνω από 80% την τιμή του σιταριού στα προθεσμιακά συμβόλαια. Το ίδιο συμβαίνει με το γάλα, τη σόγια και το καλαμπόκι.

Κοινοποίηση

You May Also Like

More From Author

+ There are no comments

Add yours

Time limit is exhausted. Please reload CAPTCHA.