Φτωχοί δεν είναι πια οι άνεργοι αλλά όσοι δεν… καταναλώνουν
Φτωχοί δεν είναι πια οι άνεργοι αλλά όσοι δεν… καταναλώνουν
Μόνο που ακόμα κι εδώ υπάρχουν διαβαθμίσεις. Περιγράφοντας τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί κι αντιδρά η γερμανική κοινωνία, ο Κωστής Παπαδημητρίου έγραφε το περασμένο Σάββατο στην «Οικονομική Εβδομάδα» ότι οι Γερμανοί, όταν οι τιμές των προϊόντων αυξάνουν, σταματούν να αγοράζουν. Στην Ελλάδα, πάλι, ισχύει το αντίθετο. Στην αρχή εξακολουθούμε να καταναλώνουμε με τους ίδιους ρυθμούς και μόνο μετά την παρέλευση ικανού χρονικού διαστήματος αντιλαμβανόμαστε την αλλαγή στην τσέπη και βάζουμε φρένο στις αγορές. Αλλά, συνήθως, είναι αργά, γιατί οι νέες, αυξημένες, τιμές, έχουν «παγιωθεί», όπως συνηθίσαμε να λέμε και κυρίως να γράφουμε.
Η κατάσταση, όμως, στη χώρα μας δεν είναι προβληματική μόνο σε ό,τι αφορά τους καταναλωτές, αλλά το ίδιο ισχύει και σε ό,τι αφορά τους επιχειρηματίες. Σύμφωνα με τον Ph. Kotler «σε περίπτωση που οι οικονομικοί δείκτες δείχνουν προς κάποια ύφεση, οι επιχειρηματίες μπορούν να κάνουν ενέργειες για να σχεδιάσουν από την αρχή τη χωροθέτηση και τον καθορισμό της τιμής των προϊόντων τους, ώστε να συνεχίσουν να ενδιαφέρουν τους πελάτες – στόχους». Στην Ελλάδα, όμως, ούτε αυτό γίνεται στις περισσότερες των περιπτώσεων, αφού οι καταναλωτές, επιδεικνύοντας ανύπαρκτη καταναλωτική κουλτούρα, συνεχίζουν να κάνουν τις αγορές, σαν να μην έχει συμβεί τίποτα.
Τι συμβαίνει λοιπόν με τους Ελληνες; Μιλώντας γενικότερα για τη συμπεριφορά των καταναλωτών ο Μ. Shanks αναφέρει ότι «έχουμε φτάσει στο σημείο που έχουμε ανάγκη να καλέσουμε την Κοινωνιολογία και την Ψυχολογία, για να βοηθήσει στην επίλυση των τρεχόντων οικονομικών προβλημάτων». Αλλά και των προβλημάτων συμπεριφοράς των καταναλωτών, θα μπορούσε να προσθέσει κανείς. Μήπως, τελικώς, όλα είναι θέμα εκπαίδευσης – παιδείας;
Ο γενικός κανόνας υποστηρίζει ότι «με την πάροδο του χρόνου, ο καταναλωτής αυξάνει το βαθμό της εκπαίδευσής του. Σε πολλές χώρες, για παράδειγμα, οι πτυχιούχοι ανώτατων σχολών διπλασιάσθηκαν, κατά το χρονικό διάστημα μιας εικοσαετίας» γράφει στο βιβλίο του «Συμπεριφορά του Καταναλωτή» ο Κώστας Μαγνήσαλης. Τι συνεπάγεται αυτή η εξέλιξη στην πράξη; Μεταξύ άλλων, ότι «το αποτέλεσμα αυτής της ανώτερης εκπαίδευσης έχει αποτέλεσμα οι αποφάσεις του καταναλωτή να είναι όχι και τόσο εύκολες, αλλά πολύ περισσότερο συνδυαστικές κι απαιτητικές». Ακόμα και στο επίπεδο τιμών ή έρευνας αγοράς.
Στο εξωτερικό, εδώ και πολλά χρόνια, έχει δημιουργηθεί ένα κίνημα, που ονομάζεται «καταναλωτισμός» και συμπυκνώνει «το σύνολο των δραστηριοτήτων της κυβέρνησης, των επιχειρήσεων και των άλλων οργανώσεων ή ατόμων, που επιδιώκουν την προστασία του καταναλωτή».
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ