Γιατί ξεχνούν να πέσουν οι τιμές των καυσίμων

Γιατί ξεχνούν να πέσουν οι τιμές των καυσίμων

Μελέτη για τις μεταβολές των τιμών των καυσίμων(ppt/4MB)

Μόνο τρεις στις 10 φορές μειώνονται οι τιμές της βενζίνης και του πετρελαίου θέρμανσης, όταν πέφτουν οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου. Μελέτες εξηγούν το μηχανισμό και τις στρεβλώσεις της αγοράς

Του Λεωνίδα Στεργίου
Lstergiou@kathimerini.gr

Είναι εντυπωσιακό! Το 65% των αυξήσεων στις τιμές των καυσίμων στην Ελλάδα οφείλονται στην άνοδο των τιμών του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές. Για τις άλλες περίπου τέσσερις φορές στις 10 δεν υπάρχει, τουλάχιστον επιστημονική, εξήγηση.

Και το χειρότερο: Μόνο τρεις στις 10 φορές που πέφτουν οι εγχώριες τιμές καυσίμων οφείλονται στην πτώση των διεθνών τιμών του πετρελαίου. Στις υπόλοιπες επτά, απλά… δεν πέφτουν!

Για τις διαπιστώσεις αυτές, ίσως, να μην είναι απαραίτητη η εκπόνηση ειδικής επιστημονικής μελέτης, αφού με απλή παρατήρηση στα βενζινάδικα μπορεί κάποιος εύκολα να το καταλάβει. Έχει, όμως, ενδιαφέρον ο εντοπισμός των αιτιών που δημιουργούν σε αυτές τις στρεβλώσεις που λειτουργούν κατά της τσέπης του καταναλωτή.

Στρεβλώσεις της αγοράς, φορολογία κλπ έχουν οδηγήσει τελικά να συμμετέχει η τιμή της πρώτης ύλης μεταξύ 30% και 60% στη διαμόρφωση της τελικής τιμής για τον καταναλωτή, ανάλογα με την εποχή και το είδος του καυσίμου. Για παράδειγμα, όταν το χειμώνα αυξάνεται η τιμή του πετρελαίου στις διεθνείς τιμές κατά 10% σε ευρώ, τότε η λιανική τιμή της βενζίνης αυξάνεται άμεσα κατά 2,6% και του πετρελαίου θέρμανσης κατά 6,3%.

Τράπεζα της Ελλάδος και Ελληνικά Πετρέλαια συγκέντρωσαν και τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά. Τα συμπεράσματα που προέκυψαν από παρατηρήσεις δεδομένων διαφόρων χρονικών περιόδων (1999-2004, 2004 και 2006) έχουν ως εξής:

1. Έλλειψη ανταγωνισμού. Μη ικανοποιητικές συνθήκες ανταγωνισμού σε ορισμένες αγορές, όπως αυτή της αγοράς και εμπορίας πετρελαιοειδών, όπου η Επιτροπή Ανταγωνισμού εντόπισε… έλλειψη ανταγωνισμού. Εξάλλου, όπως επισημαίνει η Τράπεζα της Ελλάδος, τη διαμόρφωση των τιμών επηρεάζουν δυσμενώς οι εξελίξεις του κόστους παραγωγής, η υπερβάλλουσα ζήτηση και η ανελαστικότητά της ως προς τιμές (για ορισμένα είδη), καθώς και η εκμετάλλευση από επιχειρήσεις της δεσπόζουσας θέσης τους στην αγορά και οι εναρμονισμένες πρακτικές ή συμπράξεις επιχειρήσεων. Κάτι αντίστοιχο εντοπίστηκε και στην περίπτωση του γάλακτος.

2. «Ασύμμετρα κέρδη». Οι μεταβολές των λιανικών τιμών για τον τελικό καταναλωτή στην εγχώρια αγορά εμφανίζουν ασύμμετρη συμπεριφορά ως προς τις μεταβολές της διεθνούς τιμής του αργού πετρελαίου και συγκεκριμένα υπολείπονται σημαντικά κατά την καθοδική φάση της διεθνούς τιμής. Αυτό κατ’ αρχήν υποδηλώνει ότι οι αυξήσεις της διεθνούς τιμής του πετρελαίου μεταφέρονται στον τελικό καταναλωτή σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι οι αντίστοιχες μειώσεις και σχετίζονται με ανάλογες βελτιώσεις των περιθωρίων κέρδους.

3. Αποκλίσεις. Γενικά παρατηρούνται διαφορετικές αυξήσεις στο πετρέλαιο θέρμανσης και στις τιμές της βενζίνης. Οι αποκλίσεις αυτές αντανακλούν χρονικές υστερήσεις μεταξύ της προμήθειας του αργού πετρελαίου και της διάθεσης των διυλισμένων προϊόντων στην εγχώρια αγορά, καθώς και το ενδεχόμενο οι εταιρείες παραγωγής και διανομής να ακολουθούν διαφορετική πολιτική τιμών όσον αφορά τη βενζίνη από ό,τι για το πετρέλαιο θέρμανσης.

4. Πετρέλαιο και πληθωρισμός. Μία αύξηση της τιμής του αργού πετρελαίου σε ευρώ κατά 10% μπορεί να οδηγήσει άμεσα σε αύξηση του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή έως 0,19%. Δηλαδή από την πρόσφατη κούρσα του πετρελαίου ο πληθωρισμός έχει πριμοδοτηθεί με περίπου μία ποσοστιαία μονάδα.

6. Κόστος επεξεργασίας-διανομής-εμπορίας, κέρδη και φόροι. Το 55% της λιανικής τιμής της βενζίνης και το 54% της λιανικής τιμής του πετρελαίου κίνησης αποτελούνται από έμμεσους φόρους, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι σταθεροί (ορίζονται ανά μονάδα όγκου) και επομένως δεν μεταβάλλονται μαζί με την τιμή του προϊόντος (εξαίρεση αποτελεί ο ΦΠΑ).

Επίσης, το 19% της λιανικής τιμής της βενζίνης και το 16% της λιανικής τιμής του πετρελαίου κίνησης αντανακλούν το κόστος επεξεργασίας, διανομής και εμπορίας και το περιθώριο κέρδους. Έτσι, το κόστος της πρώτης ύλης συμμετέχει στη λιανική τιμή της βενζίνης κατά το υπόλοιπο 26% και στη λιανική τιμή του πετρελαίου κίνησης κατά το υπόλοιπο 30%. Όμως, κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου (15 Οκτωβρίου-30 Απριλίου) η συμμετοχή των έμμεσων φόρων στη λιανική τιμή του πετρελαίου θέρμανσης είναι πολύ μικρότερη (πρόσφατα δρομολογούνται αλλαγές για την αύξηση και την εξομοίωση των φόρων).

Επομένως, κατά τη χειμερινή περίοδο η συμμετοχή του κόστους της πρώτης ύλης στη λιανική τιμή του πετρελαίου θέρμανσης είναι πολύ υψηλότερη (περίπου 60%). Κατά τη χειμερινή περίοδο μία αύξηση της τιμής του αργού πετρελαίου σε ευρώ κατά 10% οδηγεί άμεσα σε αύξηση των λιανικών τιμών των καυσίμων για τον καταναλωτή κατά 2,6% για τη βενζίνη και κατά 6,3% για το πετρέλαιο θέρμανσης ή κατά 3,8% κατά μέσο όρο.

καθημερινη

Κοινοποίηση

You May Also Like

More From Author

+ There are no comments

Add yours

Time limit is exhausted. Please reload CAPTCHA.