Το Ιντερνετ και η ακρίβεια
Το Ιντερνετ και η ακρίβεια
Κύριε διευθυντά
Τον τελευταίο καιρό συζητείται πολύ το θέμα των παράλογων τιμών που πληρώνουν οι Ελληνες καταναλωτές για προϊόντα (ακόμη και για είδη πρώτης ανάγκης) στην Ελλάδα σε σχέση με τις τιμές που πληρώνουν οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι καταναλωτές. Προτείνονται διάφορες λύσεις, από κρατικές παρεμβάσεις έως το μποϊκοτάζ προϊόντων. Οι αιτίες της ακρίβειας στην Ελλάδα είναι πολλές και διάφορες, με κυριότερες, κατά τη γνώμη μου, την έλλειψη υγιούς ανταγωνισμού, την αδιαφάνεια ως προς τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνονται οι τιμές και σε μεγάλο βαθμό την έλλειψη σοβαρής αντίδρασης από τους καταναλωτές.
Δεν γνωρίζω αν έχει γίνει κάποια εμπεριστατωμένη επιστημονική μελέτη πάνω στο θέμα, αλλά για κάποιον σαν εμένα που ζει στο εξωτερικό και έρχεται κάθε χρόνο στην Ελλάδα για διακοπές, είναι φανερό ότι ο Ελληνας καταναλωτής επιβαρύνεται παράλογα σε σχέση με τους καταναλωτές άλλων ευρωπαϊκών χωρών: οι Ελληνες πληρώνουν τις ίδιες ή και συχνά υψηλότερες τιμές με τους πολίτες άλλων χωρών όπου τα εισοδήματα είναι διπλάσια ή υπερδιπλάσια των ελληνικών. Δεν αναφέρομαι εδώ στις εξωφρενικές, πολλές φορές, τιμές που χρεώνουν διάφοροι τουριστικοί «επιχειρηματίες» σε Ελληνες και ξένους όπως π.χ. 6 ευρώ για ένα καφέ στο Σύνταγμα (βλέπετε επιστολή του κ. Μπέζη στις 12/6) ή την τιμή των 11 ευρώ για ένα καφέ και ένα κομμάτι μηλόπιτα στη Σαντορίνη, που πλήρωσαν γνωστοί μου τον Μάιο, αλλά στις τιμές των ειδών πρώτης ανάγκης και σε τιμές ειδών ενδύσεως, επίπλων κ.λπ. Τόσο οι απόλυτες όσο και οι σχετικές τιμές στην Ελλάδα είναι υψηλότερες ακόμα και από πολύ πλουσιότερες χώρες, με αποτέλεσμα την υπέρμετρη επιβάρυνση του Ελληνα καταναλωτή.
Οι διάφορες κρατικές «προσπάθειες» για συγκράτηση των τιμών είναι κατά κανόνα ανεπιτυχείς και ανειλικρινείς, όπως έδειξαν τα στοιχεία που παρουσίασε ο ΣΕΒ προ καιρού, σχετικά με την επίδραση της γραφειοκρατίας στη διαμόρφωση του κόστους. Κάποιες κινητοποιήσεις καταναλτών είναι συνήθως βραχύβιες και ελάχιστα αποτελεσματικές.
Τρία απλά παραδείγματα του πώς το Ιντερνετ μπορεί να συμβάλει στη λύση των τριών προβλημάτων.
— Πολύ εύκολα μπορεί κανείς να συγκρίνει τις τιμές των προϊόντων μιας εταιρείας σαν την ΙΚΕΑ στην Ελλάδα και την Ολλανδία ή τη Γερμανία και να διαπιστώσει τι πληρώνει ο Ελληνας και ο Ολλανδός ή ο Γερμανός καταναλωτής για το ίδιο ακριβώς προϊόν (το συνιστώ!). Το ίδιο μπορεί να κάνει για οποιοδήποτε προϊόν κάθε εταιρείας σε κάθε χώρα. Με την πληροφόρηση αυτή ο καταναλωτής μπορεί να απαιτήσει από κάθε εταιρεία να του εξηγήσει τη διαφορά της τιμής. Κάτι τέτοιο στην Ελλάδα θεωρείται ανοησία και χάσιμο χρόνου από τους περισσότερους από εμάς, αλλά επιβάλλεται ακόμη και σε ατομικό επίπεδο. Είναι ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος να μάθουν κάποιες εταιρείες ότι ελέγχονται. Σε δεύτερη φάση, η ατομική κίνηση μπορεί να γίνει ομαδική μέσω του Ιντερνετ με εκπληκτικά, πολλές φορές, αποτελέσματα.
— Σε δεκάδες κατηγορίες προϊόντων ψάχνοντας το Ιντερνετ μπορεί κανείς να βρει τα ίδια ακριβώς προϊόντα σε πολύ χαμηλότερες τιμές. Οι καταναλωτές που χρησιμοποιούν το Ιντερνετ, σύμφωνα με μελέτες στο εξωτερικό, ψάχνουν κατά μέσο όρο οκτώ εναλλακτικές λύσεις online προτού καταλήξουν πού θα αγοράσουν το προϊόν. Στις ΗΠΑ, σύμφωνα με μια παλαιότερη μελέτη, οι αγοραστές αυτοκινήτων γλιτώνουν κατά μέσο όρο 450 δολάρια έχοντας ψάξει την αγορά
— Η τρίτη κατηγορία δράσης που επιτρέπει το Ιντερνετ είναι και η πιο ενδιαφέρουσα, γιατί επιτρέπει τον συνασπισμό των καταναλωτών και την άσκηση αποτελεσματικής πίεσης στους παραγωγούς. Αυτό είναι δυνατόν με τη χρήση εφαρμογών της δεύτερης γενιάς του Ιντερνετ, γνωστής ως Web 2.0 ή Social Media: Online Communities, Blogs, Online Forums, Bulletin Boards κ.λπ.
Σε τέτοιους χώρους οι καταναλωτές συμβουλεύουν και συμβουλεύονται άλλους καταναλωτές για τιμές, ποιότητα ή σέρβις που προσφέρουν διάφορες εταιρείες, ανταλλάσσουν πληροφορίες και ιδέες για τη χρήση ή αποφυγή προϊόντων. Η δύναμη αυτών των ψηφιακών καταναλωτών είναι τεράστια και υπάρχουν πάμπολλα παραδείγματα εταιρειών που άλλαξαν ή ακόμα και απέσυραν προϊόντα τους έπειτα από διαδικτυακές «επιθέσεις», κυρίως με τη μορφή Blog Swarms! Πολύ γνωστά παραδείγματα εταιρειών που υπό την πίεση της ψηφιακής κατακραυγής απέσυραν προϊόντα τους από την αγορά ή άλλαξαν τις τακτικές τους προς τους πελάτες τους είναι η Dell Computers, η Cryptonite (κλειδαριές ασφαλείας δικύκλων) και η America On Line (AOL).
Οι πάσης μορφής κερδοσκόποι ή ασυνείδητοι παραγωγοί (συμπεριλαμβανομένων και αυτών που δραστηριοποιούνται στην τουριστική βιομηχανία), πρέπει να γνωρίζουν ότι οι πελάτες τους στο μέλλον και εφόσον εξοικειωθούν στη χρήση του Ιντερνετ, θα είναι πολύ καλύτερα πληροφορημένοι και οι δυνατότητες να τους κοροϊδέψουν ή να κερδοσκοπήσουν ασύστολα, θα μειώνονται συνεχώς. Επίσης πρέπει να ξέρουν ότι σήμερα ένας δυσαρεστημένος πελάτης έχει τη δυνατότητα να κάνει γνωστό το πρόβλημά του σε χιλιάδες άλλους πελάτες σε χρόνο μηδέν. Οσο και αν ακούγεται περίεργα κάτι τέτοιο, είναι δυστυχώς γι’ αυτούς μια καθημερινή πραγματικότητα διεθνώς.
Δρ Ευθυμιος Κωνσταντινιδης – Assistant Professor Electronic Marketing – University of Twente Enschede, The Netherlands , kathimerini