Πως θα μειώσετε το βήχα

Κνβουλ Σεϊκ / The New York Times/ εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Βρισκόμαστε στην εποχή του κοινού κρυολογήματος και της γρίπης. Αυτό σημαίνει ότι είναι πολύ πιθανό να περιβάλλεστε από πληθώρα κόσμου με βήχα και καταρροή – αν δεν βήχετε εσείς οι ίδιοι.

Και είτε το κύριο σύμπτωμά σας είναι ο βήχας, ο πυρετός, ο πονοκέφαλος, η καταρροή ή η βουλωμένη μύτη, μπορεί να παρατηρήσετε ότι τείνετε να αισθάνεστε χειρότερα τη νύχτα.

Δεν το φαντάζεστε, αλλά ευθύνονται γι’ αυτό αρκετοί παράγοντες, αρχίζοντας από τον κιρκάδιο ρυθμό σας, που είναι το εσωτερικό ρολόι του σώματος. Οταν δύει ο ήλιος, λέει στον εγκέφαλό σας να πέσει για ύπνο και, ταυτόχρονα, ωθεί ορισμένα κύτταρα του ανοσοποιητικού να γίνουν πιο ενεργά. Κάθε βράδυ, αυτά τα κύτταρα επιστρατεύονται σε διάφορα μέρη του σώματός σας, αναζητώντας εισβολείς ιούς και βακτήρια.

«Οταν εντοπίζουν και προσπαθούν να καταπολεμήσουν τους ιούς, τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό και φλεγμονή, κάτι που επιδεινώνει τα αναπνευστικά συμπτώματα τη νύχτα», εξηγεί ο δρ Ντιέγκο Ιχάνο, ειδικός στις παιδιατρικές λοιμώδεις νόσους στο Ερευνητικό Νοσοκομείο Παίδων St Jude.

Ο ρόλος των ορμονών

Ορισμένες ορμόνες, όπως η κορτιζόλη, ακολουθούν επίσης έναν κιρκάδιο ρυθμό. Τα επίπεδα κορτιζόλης είναι υψηλότερα το πρωί, γεγονός που μπορεί να βοηθήσει στην καταστολή της φλεγμονής κατά τη διάρκεια της ημέρας και, επομένως, στην καταστολή των συμπτωμάτων. Καθώς τα επίπεδα κορτιζόλης αρχίζουν να πέφτουν το βράδυ, τα συμπτώματα μπορεί να αρχίσουν να φουντώνουν ξανά. Ενας ακόμη παράγοντας που μπορεί να επιδεινώσει τον βήχα και τα συμπτώματα κρυολογήματος τη νύχτα ονομάζεται μεταρινική σταγόνα – η βλέννα που αρχίζει να συσσωρεύεται στο πίσω μέρος του λαιμού σας όταν είστε ξαπλωμένοι.

«Κατά τη διάρκεια της ημέρας, η συσσώρευση βλέννας αποτελεί μικρότερο πρόβλημα, επειδή η βαρύτητα βοηθάει στην αποστράγγισή της όταν είστε όρθιοι και κινείστε», εξηγεί ο δρ Χουάν Τσιριμπόγκα-Ουρτάδο, ειδικός οικογενειακής ιατρικής στο Keck Medicine του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας. Τη νύχτα, όμως, η βλέννα μπορεί να συσσωρευθεί και να σας ωθήσει ενστικτωδώς να βήξετε και να καθαρίσετε τους αεραγωγούς σας.

Η έλλειψη περισπασμών –που συνήθως είναι απαραίτητη για έναν καλό ύπνο– δεν βοηθάει να αγνοήσετε τον ερεθισμένο λαιμό σας τη νύχτα. Οι περιβαλλοντικές συνθήκες στην κρεβατοκάμαρά σας επίσης, όπως η ξηρότητα του αέρα, μπορούν να ερεθίσουν την αναπνευστική σας οδό, τονίζει ο Τσιριμπόγκα-Ουρτάδο. Αλλες ασθένειες, όπως οι αλλεργίες, το άσθμα και η γαστρεντερική παλινδρόμηση, συνδέονται επίσης με βήχα που τείνει να επιδεινώνεται τη νύχτα για πολλούς από τους ίδιους λόγους, προσθέτει. Και ορισμένα φάρμακα, όπως κάποια για την αρτηριακή πίεση, μπορούν επίσης να επιδεινώσουν τον βήχα. Για τους περισσότερους ασθενείς με κοινό κρυολόγημα, ο νυχτερινός βήχας υποχωρεί σε πέντε έως επτά ημέρες μαζί με τα υπόλοιπα συμπτώματα, εξηγεί ο Τσιριμπόγκα-Ουρτάδο. Σε κάποιες περιπτώσεις, ο βήχας μπορεί να παραμείνει για δύο εβδομάδες ή και περισσότερο. Αλλά αν δεν βελτιωθεί μετά τρεις εβδομάδες, καλό είναι να επισκεφθείτε έναν γιατρό για να ελέγξει εάν υπάρχει κάποια άλλη αιτία.

Ευτυχώς, υπάρχουν αρκετά σπιτικά γιατρικά που μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση του βήχα και των συμπτωμάτων του κρυολογήματος τη νύχτα. Ο Ιχάνο συνήθως συνιστά να πίνετε περισσότερα υγρά κατά τη διάρκεια της ημέρας για να διατηρήσετε τη βλέννα πιο αραιή και να ελαχιστοποιήσετε τη μεταρινική ενστάλαξη (φλέμα) όταν ξαπλώνετε. Ενα ζεστό μπάνιο, η χρήση ρινικού αλατούχου σπρέι ή ένα σύστημα ρινικών πλύσεων πριν από τον ύπνο, είναι δυνατόν επίσης να αραιώσουν τη βλέννα. Ολα αυτά είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για τα μικρά παιδιά που δεν μπορούν να φυσήξουν μόνα τους τη μύτη τους, λέει ο Ιχάνο.

Μπορείτε επίσης να σκεφτείτε να χρησιμοποιείτε έναν υγραντήρα τη νύχτα για να διατηρείτε τις ρινικές διόδους ενυδατωμένες. Ερευνες έχουν δείξει ότι η διατήρηση των χώρων σε επίπεδα υγρασίας περίπου 40% έως 60% μειώνει τη μετάδοση των ιών του αναπνευστικού συστήματος και μπορεί να απαλύνει συμπτώματα όπως ο βήχας ή η συμφόρηση όταν είστε άρρωστοι.

Δοκιμάστε να ανυψώσετε το κεφάλι σας με μερικά επιπλέον μαξιλάρια για να βοηθήσετε την αποστράγγιση της βλέννας ενώ κοιμάστε. Για τα βρέφη, χρησιμοποιήστε μια σφήνα κάτω από το στρώμα τους ή ανασηκώστε τη μία πλευρά της κούνιας τους, προτείνει ο Ιχάνο, διότι τα μαξιλάρια δεν θεωρούνται ασφαλή για τα μωρά.

Σκευάσματα

Για τους ενηλίκους, τα αντιβηχικά που περιέχουν δεξτρομεθορφάνη μπορούν να προσφέρουν ανακούφιση μειώνοντας την ανάγκη για βήχα. Τα αποχρεμπτικά, όπως αυτά που περιέχουν γουαϊφενεσίνη, δρουν βλεννολυτικά, διευκολύνοντας την αποβολή της βλέννας. Διατίθενται ως μεμονωμένα φάρμακα ή με τη μορφή συνδυασμού για τον βήχα και το κρυολόγημα. Ορισμένα συνδυαστικά προϊόντα περιλαμβάνουν επίσης αντιισταμινικά, τα οποία μπορούν να ανακουφίσουν τη ρινική συμφόρηση και να μειώσουν τη μεταρινική σταγόνα. Μπορείτε να αποφύγετε τα προϊόντα που περιέχουν το συστατικό φαινυλεφρίνη, το οποίο, όπως διαπίστωσε πρόσφατα μια επιτροπή της Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), δεν είναι αποτελεσματικό στη μείωση της ρινικής συμφόρησης.

Μια άλλη επιλογή είναι να χρησιμοποιείτε σταγόνες για το βήχα ή μέλι, τα οποία μπορούν να βοηθήσουν στην αποφυγή του ξηρού και ερεθισμένου λαιμού σας, σημειώνει ο Τσιριμπόγκα-Ουρτάδο.

«Ο βήχας μπορεί να διαταράξει πολύ τον ύπνο. Και ο ύπνος είναι απαραίτητος για την ανάρρωση», συμπληρώνει. «Οπότε, ό,τι μπορείτε να κάνετε για να ξεκουραστείτε, θα σας βοηθήσει να αναρρώσετε πιο γρήγορα».